Studiuesja e të drejtave gjinore arrin sukses ligjor në mbrojtjen e të drejtave pronësore të grave
5 Mars, 2019 – Gratë në Kosovë tani kanë më shumë të drejta ligjore në posedim të pronës, pas një hulumtimi dhe amandamenti të propozuar nga fushata për të drejta gjinore.
Luljeta Aliu, hulumtimi i së cilës iu shpërnda mediave, politikanëve dhe shoqërisë civile në Prishtinë më 5 mars, qëndron prapa një fushate njëvjeçare që ishte pjesë përbërëse e amandamentit ligjor që u aprovua së voni në Kuvend të Kosovës.
![](http://unmik.unmissions.org/sites/default/files/styles/full_width/public/190306_dsc_4921.jpg?itok=TpLbQ1oH)
Aliu, një e mbijetuar e dhunës në familje, e shkurorëzuar, tha që ishte angazhuar për ta ndryshuar ligjin e Kosovës për familje pasi kishte kuptuar betejën e vështirë me të cilën gratë në Kosovë ballafaqoheshin për tu siguruar që pjesa a tyre në udhëheqjen e shtëpisë dhe të drejtat e tyre në çfarëdo prone të fituar gjatë martesës të jenë të pranuara në tërësi, pasi të ketë ndodhur shkurorëzimi.
Amandamentimi i ligjit i shtyer përapra nga Aliu dhe OJQ Iniciativa për Drejtësi dhe Barazi (INJECT), sqron që roli i bashkëshortëve - rëndom grave – në mbajtjen e familjes ka të njejtën peshë si kontributi financiar i dhënë nga bashkëshorti tjetër.
Aliu, që u paraqit në dokumentarin për dhunën në familje dhe të drejtën në pronë të realizuar nga UNMIK-u Jo Prona Jote, tha gjatë prezentimit të hulumtimit të saj se gratë janë ballafaquar me “gabime në interpretim” të ligjit të mëparshëm. Ajo tha se gjyqësori shpesh i kishte shpërfillur kontributet jofinanciare të bëra familjes - zakonisht kontribute të bëra nga gratë, që do të thotë se gratë kishin një të drejtë të kufizuar për çdo pasuri të fituar gjatë marëdhënies bashkëshortore.
"Asetet e përbashkëta duhet të konsiderohen të barabarta. Ligji e parashihte në atë mënyrë, por në praktikë ligji u kompromentua sepse nuk u interpretua në atë mënyrë."
Numër i lartë i rasteve të dhunës në familje
Aliu foli edhe për numrin e lartë të rasteve të dhunës në familje në Kosovë, duke cituar hulumtime që tregojnë se 68 përqind e grave kanë përjetuar një lloj të dhunës gjinore në jetën e tyre. Ajo poashtu tha që cikli i dhunës që përfundon me dhunë fizike zakonisht buron nga dhuna ekonomike. Ajo foli edhe për shkallën e ulët të drejtave pronësore tek gratë, me ç’rast tha që sipas Entit Statistikor të Kosovës vetëm 12 përqind e grave në Kosovë kanë prona.
“Nëse një përson ka përparësi ekonomike, ata mund ta dhunojnë [bashkëshortën] në çdo mënyrë të mundshme.”
Aliu tha që është në të mirën e meshkujve dhe femrave që femrat të kontribuojnë në mënyrë aktive në shoqëri dhe ekonomi – diçka që nuk mund të bëjnë aktualisht përkundër faktit që vetëm 12 përqind e femrave janë të punësuara edhe pse numër më i madh i femrave kanë diploma universitare sesa meshkujt.
“Femrat ballafaqohen me pengim të potencialit të tyre, dhe kjo nuk ju bën keq vetëm femrave … si pasojë ato e humbin kreativitetin dhe vullnetin për të kontribuar në shoqëri.”
‘Së bashku, mund të bëjmë ndryshimë’
Albulena Haxhiu, kryesuese e komisionet parlamentar për legjislacion, e cila ofroi përkrahje kyqe politike për amandamentin e propozuar nga Aliu, poashtu foli në konferencë dhe inkurajoi meshkujt dhe femrat që të luftojnë për barazi më të madhe gjinore në të gjitha nivelet e shoqërisë – për ta parandaluar dhunën dhe për të punuar për një Kosovë më të mirë.
“Vetëm duke kontribuar të gjithë ne, meshkujt dhe femrat së bashku, mund të arrijmë ndryshime.”
![](http://unmik.unmissions.org/sites/default/files/styles/full_width/public/inject_4.jpg?itok=WON8cUF1)
Jo Anne Bishop, Këshilltare për Barazi Gjinore pranë UNMIK-ut, e cila ishte poashtu pjesë e panelit, tha se Aliu i kishte frymëzuar të tjerët me guximin, përkushtimin dhe njohuritë e saj.
“Amandamentimi i propozuar mund të shërbej si ndryshim i madh për gratë dhe fëmijët e tyre që të shpëtojnë nga situatat potencialisht të dhunshme, në mënyrë që ato të mos duhet të jetojnë më pasojat e dhunës.”
Hulumtimi i Aliut është përkrahur nga UNMIK-u.